نماز استیجاری
| بخشی از احکام عملی و فقهی |
| فروع دین |
|---|
| نماز |
|
نماز واجب • نمازهای یومیه • نماز مستحبی • نماز جمعه • نماز عید • نماز جماعت • نماز آیات • نماز میت • ارکان نماز • واجبات نماز |
| دیگر عبادت‌ها |
|
روزه • خمس • زکات • حج • جهاد امر به معروف و نهی از منکر • تولی • تبری |
| احکام طهارت |
|
وضو • غسل • تیمم نجاسات • مطهرات |
| احکام مدنی |
| وکالت • وصیت • ضمانت • کفالت • ارث |
| احکام خانواده |
| ازدواج • ازدواج موقت • تعدد زوجات • نشوز • محارم • طلاق • مهریه • شیردادن • آمیزش • استمتاع • صیغه ازدواج • ام ولد • ظهار • لعان • ایلاء • خلع و مبارات |
| احکام قضائی |
| قضاوت • دیات • حدود • قصاص • تعزیرات |
| احکام اقتصادی |
| عقود: (تجارت • مضاربه • اجاره) • محرمات (رشوه • ربا • احتکار • مکاسب محرمه) • احکام وابسته (مجهول المالک، وجوهات شرعی • کفاره • جزیه) |
| احکام دیگر |
| حجاب • صدقه • نذر • تقلید • خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها • وقف • قسم • فسخ • ابراء • اقاله • وقف |
| جستارهای وابسته |
| بلوغ • فقه • احکام شرعی • توضیح المسائل • واجب • حرام • مستحب • مباح • مکروه • نیت • قصد قربت • مسائل مستحدثه |
نماز اِسْتیجاری یا نماز اِجاره‌ای نمازی که در برابر دریافت مبلغی به نیابت از مسلمان دیگر خوانده می‌شود. نماز استیجاری می‌تواند نماز واجب باشد مانند نمازهای قضای روزانه درگذشتگان و می‌تواند نماز مستحبی باشد مانند نماز زیارت. به فردی که خواندن نماز استیجاری را برعهده می‌گیرد اجیر گفته می‌شود. بیشتر فقیهان شیعه، نماز استیجاری را فقط به نیابت از اموات جایز می‌دانند.
تعریف
نماز استیجاری نمازی واجب یا مستحبی است که در برابر گرفتن مبلغی، به نیابت از دیگری خوانده می‌شود. اگر کسی بدون گرفتن هزینه برای فرد دیگر نماز بخواند به این نماز، نماز نیابتی گفته می‌شود. در ادبیات فقهی، به کسی که نماز را به جای دیگری به جا می‌آورد «اجیر» یا «نائب» و فردی که نماز به نیابت از او انجام می‌شود، «منوب‌‌عنه» گفته می‌شود.
حکم فقهی
فقیهان از نماز استیجاری و احکام آن در باب‌های طهارت،صلاة،خمس و اجاره سخن گفته‌اند.
بر پایه فقه شیعه، نماز استیجاری به نیابت از شخص زنده صحیح نیست. البته گفته شده که ابن متوّج، نیابت استیجاری در نماز مستحبی برای زندگان را جایز می‌دانست.
همه فقیهان شیعه، معتقدند نیابت تبرعی (بدون دریافت مزد)، در نمازهای واجب و مستحب و همچنین نیابت استیجاری در نمازهای مستحبی از طرف متوفی، صحیح است؛ اما در صحت اجیرشدن برای نماز واجب از طرف میت، اختلاف نظر دارند. ادعا شده است مشهور علما، نماز استیجاری به نیابت از اموات را جایز می‌دانند.
احکام مرتبط
- در نماز استیجاری، رعایت ترتیب بین نمازهای ظهر و عصر و مغرب و عشاء لازم است.
- نماز استیجاری باید با مستحباتی که انجام آنها متعارف است، به جا آورده شود.
- در نماز استیجاری لازم است نیت کند از طرف فرد معین نماز می‌خواند اگرچه نام او را نداند.
پانویس
- ↑
- ↑
- ↑ حکیم، مستمسک العروة الوثقی، ۱۴۱۶ق، ج۴، ص۴۸۷.
- ↑ شهید اول، اللمعة الدمشقیه، ۱۴۱۰ق، ص۴۳؛ بحرانی، الحدائق الناضره، ج۱۱، ص۴۴؛ نراقی، مستندالشیعه، ج۷، ص۳۴۰.
- ↑ کاشانی، منتقد المنافع، ۱۴۲۳ق، ص۱۶۸.
- ↑ رشتی، کتاب الاجاره، ۱۳۱۱ق، ص۲۷۱؛ عاملی، مفتاح الکرامه، داراحیاء التراث العربی، ج۷، ص۱۶۴.
- ↑ سید یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۷۴۳.
- ↑ عاملی، مفتاح الکرامه، داراحیاء التراث العربی، ج۷، ص۱۶۴؛ ۱۴۱۹ق، ج۱۹، ص۵۱۱-۵۱۲.
- ↑ الزبده الفقهیه، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص۳۰۸؛ نراقی، مستندالشیعه، ۱۴۱۵ق، ج۷، ص۳۴۰؛ بحرانی، الحدائق الناضره، ج۱۱، ص۴۴.
- ↑ .
- ↑
- ↑
منابع
- بحرانی، یوسف بن احمد، الحدائق الناضره فی احکام العترة الطاهره، تحقیق: محمدتقی ایروانی و سید عبدالرزاق مقرم، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۰۵ق.
- ترحینی عاملی، سید محمدحسن، الزبدة الفقهیه فی شرح الروضة البهیه، قم، دارالطباعه و النشر، ۱۴۲۷ق.
- حکیم، سید محسن، مستمسک العروة الوثقی، قم، مؤسسة دارالتفسیر، ۱۴۱۶ق.
- رشتی، میرزا حبیب الله، کتاب الاجاره، بی‌جا، بی‌نا، ۱۳۱۱ق.
- سید یزدی، محمدکاظم طباطبایی، العروة الوثقی فیما تعم به البلوی، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۹ق.
- شهید اول، محمد بن مکی، اللمعة الدمشقیة فی فقه الامامیة، تصحیح: محمدتقی و علی اصغر مروارید، بیروت، دارالتراث الدارالاسلامیه، ۱۴۱۰ق.
- عاملی، سید جواد بن محمد، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، تحقیق: محمدباقر خالصی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۱۹ق.
- عاملی، سید جواد بن محمد، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، تحقیق: محمدباقر حسینی شهیدی، بیروت، داراحیاءالتراث العربی، بی‌تا.
- کاشانی، ملا حبیب الله، منتقد المنافع فی شرح المختصر النافع- کتاب الخمس، قم، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، ۱۴۲۳ق.
- نراقی، ملااحمد، مستندالشیعه فی احکام الشریعه، قم، مؤسسة آل البیت، ۱۴۱۵ق.